کتابخوانی و خرید کتاب؛ جایگزینی برای حبس

گفت‌وگو با یک قاضی که مجرمان را با خرید کتاب مجازات می‌کند
کتابخوانی و خرید کتاب؛ جایگزینی برای حبس

سید قاسم نقی‌زاده موسوی، قاضی دادگستری و رییس شعبه دوم دادگاه کیفری ۲ در شهرستان گنبد، در طرحی ابتکاری برخی از مجرمان جرایم سبک را با استفاده از مجازات‌های جایگزین حبس، به خرید کتاب به جای مجازات حبس محکوم می‌کند که ابتکار عمل وی تاکنون موجب خرید هزار و 723 جلد کتاب برای زندان شده است.
نقی‌زاده با اشاره به مزایای مجازات‌های جایگزین حبس به «میزان» گفت: مجازات‌های جایگزین حبس به این معنا است که بتوان متهم را به هر مجازاتی به جز زندان محکوم کرد تا از حبس وی جلوگیری شود. زندانی کردن متهم باعث تحمیل هزینه‌های مادی و معنوی زیادی به دولت، شخص متهم، خانواده و نیز اجتماع می‌شود که در بعضی موارد غیرقابل جبران است.

قابلیت اعمال مجازات‌های جایگزین حبس در جرایم فاقد شاکی خصوصی
وی ادامه داد: مجازات‌های جایگزین حبس در جرایم فاقد شاکی خصوصی به ویژه جرایم نوجوانان، افراد فاقد سابقه کیفری، جرایم سبک یا غیرعمدی و جرایم دیگری که به صورت اتفاقی رخ داده یا میزان خسارات وارده به شاکی بسیار اندک است، قابلیت اعمال دارد.
رییس شعبه دوم دادگاه کیفری ۲ شهرستان گنبد با بیان اینکه دادگاه‌ها برای جرایم مختلف، از بابت اینکه آیا ارتکاب جرم با طرح و نقشه قبلی بوده یا به طور اتفاقی رخ داده است، مجازات متفاوتی در نظر می‌گیرند، تصریح کرد: در جرایمی که با تصمیم قبلی صورت می‌گیرد، در تمام سیستم‌های دادرسی دنیا مجازات شدید‌تر و در جرایم اتفاقی که متهم در شرایطی قرار می‌گیرد که مرتکب جرم می‌شود، مجازات سبک‌تری اعمال می‌شود.
وی درباره مزایای مجازات‌های جایگزین حبس عنوان کرد: از مزایای این مجازات‌ها می‌توان به صرفه‌جویی در هزینه‌های نگهداری زندانیان شامل خوراک، پوشاک، حفاظت و نیز تحمیل نشدن هیچ‌گونه هزینه‌ای برای دولت اشاره کرد.

مهر وقف‌نامه بر اوراق کتاب‌ها
نقی‌زاده در ادامه اظهار کرد: شعبه دوم دادگاه کیفری ۲ شهرستان گنبد از محل مجازات‌های جایگزین حبس، اقدام به خرید کتاب برای کتابخانه زندان شهرستان گنبد کاووس کرده است. کتاب‌ها به نحوی انتخاب شده است که برای همه زندانیان صرف نظر از میزان سواد و آگاهی و با هر میزان معلومات و برای هر سنی قابل استفاده است. این کتاب‌ها، از کتاب‌هایی که به زبان خیلی ساده نوشته شده است تا کتاب‌های تخصصی که بار علمی بالایی در بر دارند را شامل می‌شوند.
وی با بیان اینکه حتی کتاب‌های قصه کودکان خردسال برای استفاده مادران آنان در زندان تهیه شده است، تصریح کرد: تلاش شده است در صورتی که از یک کتاب چندین چاپ وجود داشته باشد از نوعی که کامل‌تر و دارای صحافی و چاپ بهتر است، خریداری شود. به اوراق کتاب‌ها مهر وقف‌نامه زده شده است تا در حفظ و نگهداری آن دقت بیشتری صورت گیرد.
رییس شعبه دوم دادگاه کیفری ۲ شهرستان گنبد افزود: این دادگاه در هر نامه اعزام متهم، به زندان اعلام کرده است که به وی ابلاغ کند تا روز جلسه دادگاه ۵ جلد کتاب مطالعه و خلاصه آن را ارسال و ضمناً یک صفحه حدیث نیز ارسال کند. این امر مورد استقبال اکثر زندانیان قرار گرفته است و اگردر مواردی انجام نگرفته به علت بی‌سوادی زندانی بوده است. آنان در اوراق A۴ یا اوراق مخصوص زندان، خلاصه کتاب‌ها را در روز جلسه دادگاه به همراه خود می‌آورند که از آنان اخذ و ضمیمه پرونده می‌شود.
وی ادامه داد: در مواردی نیز زندانی با هزینه خود دفاتری را خریداری و خلاصه کتاب‌ها را نوشته و تقدیم کرده است همچنین در پایان جلسه رسیدگی، در خصوص اثرات مطالعه با زندانیان صحبت شده و اکثریت آنان از این موضوع اظهار رضایت کرده و خواهان ادامه این طرح هستند.

اعطای کارت هدیه به زندانیان فعال در امر کتابخوانی
رئیس شعبه دوم دادگاه کیفری ۲ شهرستان گنبد یادآور شد: در مرداد سال 1394، ۸۰ جلد کتاب توسط این دادگاه تهیه و تحویل زندان شد و طی مراسمی به زندانیانی که اقدام به مطالعه کتاب می‌کردند با حضور اینجانب و رییس کتابخانه‌های شهرستان گنبد هدیه داده شد. رییس کتابخانه‌های شهرستان گنبد نیز تعدادی کارت هـدیه به افرادی که بیشترین مطالعه را داشتند، اهدا کرد. یک نفر از مددجویان ۵۰ جلد و دو نفر دیگر ۳۵ جلد کتاب مطالعه کرده بودند.
وی اظهار کرد: مطالعه کتاب در زندان علاوه بر مزیت‌های فردی و اجتماعی، باعث می‌شود زندانیان از درگیری با یکدیگر بپرهیزند و به نوعی مشغول باشند. مزیت عمده مطالعه در زندان، وجود اوقات فراغت زیاد برای زندانیان است.

تهیه بنرهایی با مضامین دینی و اجتماعی از محل مجازات‌های جایگزین
نقی‌زاده تصریح کرد: جهت تغییر فضای زندان به تهیه پوسترهایی با مناظر طبیعت اقدام کرده‌ایم که پوسترهای مذکور به نجاری خوش ذوق تحویل داده شد و قاب‌های زیبا برای آنها تهیه و از این طریق، 500 تابلو در زندان نصب شده است.
وی ادامه داد: همچنین از محل مجازات‌های جایگزین اقدام به تهیه بنرهایی با مضامین دینی و اجتماعی کرد‌ه‌ایم. بنرهای مذهبی شامل احادیث و آیاتی است که از سایت کتابخانه احادیث شیعه که به طرز هنرمندانه‌ای طراحی شده، اخذ شده است. این تابلوهای احادیث و آیات طوری طراحی شده‌اند که در یک نظر حدود 10 تا 15 پیام را انتقال می‌دهند که تاثیر بسیار بالایی دارد و تعدادی از بنر‌ها با مضامین اجتماعی از اینترنت اخذ شده است که دارای پیام‌های عالی است و تاثیر فراوان دارد. بنرهای مذکور در زندان و تعدادی در اماکن مذهبی، کلانتری‌ها و پاسگاه‌ها نصب شده است.

رتبه سوم کشوری شهرستان گنبد به عنوان پایتخت کتاب ایران
نقی‌زاده گفت: سازمان علمی – فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) هر ساله مسابقه‌ای بین‌المللی جهت انتخاب پایتخت کتاب جهان برگزار می‌کند و هر کشور به صورت داخلی مسابقه‌ای را برگزار می‌کند تا پایتخت کتاب خود را تعیین کند و نمایندگان پایتخت کتاب کشور‌ها به یونسکو معرفی و اقدامات انجام شده توسط یونسکو بررسی و پایتخت کتاب جهان انتخاب می‌شود. در شهرستان گنبد نیز افرادی به صورت پراکنده و تقریباً بی‌خبر از اقدامات یکدیگر فعالیت‌هایی را در این خصوص انجام دادند و شعبه دوم دادگاه کیفری ۲ این شهرستان نیز این اقدام را بدون اطلاع از برگزاری چنین مسابقه‌ای انجام داد که در انتخاب پایتخت کتاب ایران، شهرستان گنبد بعد از اهواز و نیشابور رتبه سوم کشوری را به دست آورده است.
وی خاطرنشان کرد: هدف از فعالیت‌های فرهنگی از جمله تهیه کتاب، افزایش آگاهی و تقویت روح ایمان و اراده و حل مسائل اجتماعی است، چرا که یکی از علل ارتکاب جرم عدم آگاهی است.